چگونه سوختگی با آب جوش را درمان کنیم

به‌طور مشارکتی نوشته شده با همکاری Anthony Stark, EMR

سوختگی ناشی از آب جوش یکی از شایع‌ترین‌ حوادث خانگی است. نوشیدنی داغ، آب داغ حمام یا آب جوش روی اجاق گاز می‌توانند به‌راحتی بریزند و پوست را بسوزانند. این اتفاق می‌تواند برای هرکسی و در هر زمانی پیش بیاید. اگر بتوانی وضعیت را درست ارزیابی کنی و نوع سوختگی را تشخیص بدهی، می‌توانی نحوه درمان سریع آن را پیدا کنی.

بخش 1

بخش 1 از 3:

ارزیابی وضعیت

1
علائم سوختگی درجه اول را بررسی کن. اگر آب داغ روی پوستت ریخته، باید نوع سوختگی را ارزیابی کنی. سوختگی ها بر اساس شدت، طبقه‌بندی می‌شوند؛ هرچه درجه سوختگی بالاتر باشد، سوختگی شدیدتر است. در سوختگی درجه اول، فقط لایه سطحی پوست آسیب می‌بیند. علائم سوختگی درجه یک عبارت‌اند از: ^{[۱]
X
منبع قابل‌اعتماد

University of Rochester Medical Center

منبع}
- آسیب لایه بیرونی پوست
- خشکی، قرمزی و دردناک شدن پوست
- سفیدی و رنگ پریدگی پوست هنگام فشار دادن.
- این موارد ظرف سه تا شش روز بدون اینکه زخم ایجاد شود، بهبود پیدا می‌کنند.
2
علائم سوختگی درجه دوم را شناسایی کن. اگر آب داغ‌تر باشد یا مدت طولانی‌تری روی پوست باقی بماند، ممکن است دچار سوختگی درجه دوم شوی. این نوع سوختگی، سوختگی سطحی تا حدی ‌عمیق در نظر گرفته می‌شود. علائم سوختگی درجه دو عبارت‌اند از: ^{[۲]
X
منبع قابل‌اعتماد

University of Rochester Medical Center

منبع}
- آسیب به دو لایه بالایی پوست، به‌صورتی که آسیب لایه دوم سطحی است
- قرمزی پوست و تجمع مایع در محل سوختگی (ممکن است مایع ترشح کند)
- تاول زدن
- سفید شدن قسمت آسیب دیده هنگام فشار دادن
- درد در هنگام لمس ملایم و همچنین تغییرات دما
- یک تا سه هفته طول می‌کشد تا این نوع سوختگی‌ ها بهبود پیدا کنند و ممکن است جای سوختگی زخم شود یا تغییر رنگ پیدا کند، به‌صورتی که از پوست اطراف تیره‌تر یا روشن‌تر شود.
3
به علائم سوختگی درجه سوم توجه کن. سوختگی درجه سه زمانی اتفاق می‌افتد که پوست برای مدت طولانی در معرض آب جوش قرار بگیرد. سوختگی درجه سه با آسیب عمیق به پوست همراه است. علائم سوختگی درجه سه عبارت‌اند از: ^{[۳]
X
منبع قابل‌اعتماد

University of Rochester Medical Center

منبع}
- آسیب به هر دو لایه از پوست که به عمق لایه دوم پوست نفوذ می‌کند ولی به‌طور کامل به آن آسیب نمی‌رساند.
- درد در محل سوختگی هنگام فشاردادن شدید (البته شاید در صورت بروز سوختگی درجه سوم هیچ دردی حس نشود، زیرا این نوع سوختگی ممکن است باعث مرگ یا آسیب اعصاب پوست شود).
- با فشاردادن، پوست سفید نمی‌شود.
- در اطراف محل سوختگی تاول ایجاد می‌شود.
- پوست سوخته، زبر یا پوسته‌پوسته به نظر می‌رسد.
- سوختگی های درجه سه نیاز به مراجعه به بیمارستان دارند و اگر سوختگی بیشتر از ۵٪ باشد، اغلب برای بهبودی نیاز به جراحی یا درمان بیمارستانی دارد.
4
مراقب سوختگی درجه چهارم باش. سوختگی درجه چهارم، شدیدترین نوع سوختگی است که ممکن است اتفاق بیفتد. این نوع سوختگی یک آسیب شدید است و نیاز به رسیدگی فوری دارد. علائم سوختگی درجه چهار عبارت‌اند از: ^{[۴]
X
منبع تحقیقات}
- هر دو لایه پوست به‌طور کامل آسیب می‌بینند که اغلب منجر به آسیب‌ به بافت چربی و ماهیچه‌های زیرین می‌شود. در سوختگی‌ های درجه سه و چهار، حتی استخوان نیز می‌تواند تحت‌تاثیر سوختگی قرار بگیرد.
- دردناک نیست
- رنگ پوست در محل سوختگی تغییر کرده و سفید، سیاه یا خاکستری می‌شود.
- پوست در محل سوختگی خشک می‌شود
- برای درمان نیاز به جراحی و احتمالاً بستری‌شدن در بیمارستان وجود دارد.
5
به سوختگی های گسترده توجه کن. صرف‌نظر از درجه، اگر سوختگی قسمت وسیعی از پوست را بپوشاند یا در نزدیکی مفاصل قرار گرفته باشد، گسترده در نظر گرفته می‌شود. در سوختگی‌ های گسترده، فعالیت اندام‌ها و سیستم‌های حیاتی بدن نقض می‌شود، در نتیجه فرد قادر به انجام فعالیت‌های روزانه نیست.
- یک اندام معادل حدود ۱۰ درصد از بدن یک بزرگسال است؛ برابر با ۲۰ درصد نیم‌تنه یک مرد بالغ. اگر بیشتر از ۲۰ درصد از کل سطح بدن سوخته باشد، سوختگی وسیع محسوب می‌شود.
- برای مثال گر ۵٪ از بدن (ساعد، نصف ساق پا و ...) به‌صورت عمیق سوخته است: سوختگی شدید و درجه سه یا چهار است.
- این نوع سوختگی ها را مثل سوختگی های درجه سه یا چهار درمان کن و فوراً دنبال مراقبت‌های اورژانسی باش.^{[۵]
  X
  منبع قابل‌اعتماد
  
  University of Rochester Medical Center
  
  منبع}

بخش 2

بخش 2 از 3:

درمان سوختگی های جزئی

1
موقعیت‌هایی را که نیاز به مراقبت پزشکی دارند، بشناس. ممکن است حتی یک سوختگی جزئي درجه یک یا دو، در صورت داشتن شرایط خاص، نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشد. اگر سوختگی اطراف کل بافت یک یا چند انگشتت را پوشانده است، باید در اسرع وقت به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشی. این موضوع می‌تواند گردش خون را در انگشتانت محدود کند، که در صورت عدم درمان ممکن است منجر به قطع انگشت شود. ^{[۶]
X
منبع تحقیقات}
- همچنین اگر سوختگی (جزئی یا غیره)، صورت یا گردن، بخش بزرگی از دست‌ها، کشاله ران، پاها، باسن یا روی مفاصل را تحت تاثیر قرار داده است، باید به پزشک مراجعه کنی. ^{[۷]
  X
  منبع قابل‌اعتماد
  
  Mayo Clinic
  
  منبع}
2
سوختگی را تمیز کن. اگر سوختگی جزئی است، می‌توانی آن را در خانه درمان کنی. اولین قدم، تمیزکردن محل سوختگی است. برای انجام این کار، کلیه لباس‌هایی را که محل سوختگی را پوشانده‌اند، در بیاور و محل سوختگی را در آب سرد فرو کن. جاری‌شدن آب می‌تواند به پوست آسیب برساند و احتمال ایجاد زخم یا بیشترشدن آسیب بیشتر را بیشتر کند. برای انجام این کار از آب داغ استفاده نکن زیرا می‌تواند باعث تحریک بیشتر سوختگی شود.
- محل سوختگی را با صابون ملایم بشوی.
- از استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده مثل پراکسید هیدروژن خودداری کن. این مواد می‌تواند روی روند بهبود تاثیر منفی بگذارند.
- اگر لباس‌هایت به پوستت چسبیده است، سعی نکن خودت آن‌ها را در بیاوری. سوختگی تو احتمالاً شدیدتر از آن چیزی است که فکر می‌کنی و باید فوراً دنبال مراقبت‌های اورژانسی پزشکی باشی. ^{[۸]
  X
  منبع قابل‌اعتماد
  
  MedlinePlus
  
  منبع} لباس را، به جز قسمتی که به سوختگی چسبیده است، برش بده و بسته یخ را به‌مدت دو دقیقه روی محل سوختگی و لباس قرار بده.
3
محل سوختگی را خنک کن. بعد از شستن محل سوختگی، آن را به‌مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در آب خنک فرو کن. از یخ یا آب جاری استفاده نکن زیرا ممکن است باعث آسیب بیشتر شوند. حالا یک دستمال را با آب خنک خیس کن و روی محل سوختگی قرار بده اما مالش نده یا روی سوختگی نکش؛ فقط دستمال را روی محل سوختگی قرار بده.
- می‌توانی پارچه را زیر شیر آب مرطوب کنی و بعد در یخچال بگذاری تا خنک شود.
- از کره روی زخم استفاده نکن. کره به خنک‌شدن سوختگی هیچ کمکی نمی‌کند و حتی می‌تواند باعث عفونت شود. ^{[۹]
  X
  منبع تحقیقات}
4
از عفونت جلوگیری کن. برای کمک به جلوگیری از عفونی‌شدن سوختگی، باید بعد از خنک‌شدن، از محل سوختگی مراقبت کنی. یک پماد آنتی‌بیوتیک مثل نئوسپورین یا باسیراتین را با انگشت تمیز یا پنبه روی محل سوختگی بمال. اگر سوختگی، یک زخم باز است، به‌جای پنبه از گاز استریل نچسب استفاده کن زیرا ممکن است الیاف پنبه وارد زخم باز شود. سپس محل سوختگی را با بانداژی که به محل سوختگی نچسبد، بپوشان. روزی یک یا دو بار بانداژ را عوض کن و دوباره پماد بمال.
- تاول‌های ایجاد‌شده را فشار نده و سوراخ نکن.
- اگر پوست هنگام بهبودی شروع به خارش کرد، از خاراندن آن خودداری کن زیرا ممکن است عفونی شود. پوست سوخته خیلی مستعد عفونت است.
- برای کمک به کاهش خارش می‌توانی از از پمادهایی مثل آلوئه‌ورا، کره کاکائو و روغن‌ معدنی استفاده کنی.
5
درد را درمان کن. سوختگی های سطحی احتمالاً باعث درد می‌شوند. بعد از پوشاندن زخم، ناحیه سوختگی را بالای قلب خودت قرار بده. این کار باعث کاهش تورم و تسکین درد می‌شود. برای تسکین دردهای مداوم، می‌توانی از مسکن‌های بدون نسخه مثل استامینوفن یا ایپوبروفن استفاده کن. این قرص‌ها را تا زمانی که درد ادامه دارد، چند بار در روز طبق دستور داخل بسته‌بندی مصرف کن.
- دوز توصیه‌شده برای استامینوفن ۶۵۰ میلی‌گرم هر چهار تا شش ساعت و حداکثر دوز روزانه ۳۲۵۰ میلی‌گرم است.
- دز توصیه‌شده برای ایبوپروفن ۴۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌گرم هر شش ساعت، با حداکثر دوز روزانه ۳۲۰۰ میلی‌گرم است.
- توصیه‌های روی جعبه یا بروشور داخل بسته‌بندی دارو را حتماً بخوان زیرا دوز ممکن است بسته به نوع و مارک دارو متفاوت باشد.

بخش 3

بخش 3 از 3:

درمان سوختگی شدید

1
با اورژانس تماس بگیر. اگر فکر می‌کنی سوختگی به اندازه‌ای شدید است که از نوع درجه سه یا چهار است، باید فوراً کمک بگیری. این نوع سوختگی ها شدیدتر از آن هستند که بتوان در خانه درمان کرد و باید توسط یک فرد متخصص درمان شوند.^{[۱۰]
X
منبع قابل‌اعتماد

Mayo Clinic

منبع} در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر با اورژانس تماس بگیر:
- سوختگی عمیق و شدید است.
- شدیدتر از یک سوختگی درجه ۱ است و بیشتر از ۵ سال است که واکسن کزاز نزده‌ای.
- بزرگ‌تر از ۷/۵ سانتی‌متر است یا یکی از اعضای بدن را کاملاً درگیر کرده است.
- علائم عفونت مثل افزایش قرمزی یا درد، خارج‌شدن چرک یا تب را نشان می‌دهد.
- سن فرد کمتر از پنج سال یا بیشتر از ۷۰ سال است.
- فرد آسیب‌دیده در مبارزه با عفونت مشکل دارد، مثل مبتلایان به HIV، کسانی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، مبتلایان به دیابت یا بیماری‌های کبدی.
2
مراقب فرد آسیب‌دیده باش. اگر در حال کمک به کسی هستی که دچار سوختگی شده است، بعد از تماس با اورژانس، علائم و عکس‌العمل‌های او را بررسی کن. اگر عکس‌العمل نشان نمی‌دهد یا دچار شوک شده است، موضوع را به اورژانس اطلاع بده تا از وضعیت مسدوم کاملاً اطلاع داشته باشند.
- اگر فرد نفس نمی‌کشد، تا رسیدن اورژانس، روی فشارهای‌ قفسه سینه تمرکز کن. ^{[۱۱]
  X
  منبع قابل‌اعتماد
  
  Mayo Clinic
  
  منبع}
3
لباس‌های فرد را در بیاور. همانطور که منتظر رسیدن کمک هستی، لباس‌ها و زیورآلات تنگی را که در محل سوختگی یا اطراف آن قرار دارند، در بیاو .لباس‌ یا زیورآلاتی را که در محل سوختگی گیر کرده یا چسبیده‌اند، بگذار بماند زیرا این کار باعث کنده‌شدن پوست در محل سوختگی و آسیب بیشتر می‌شود.
- اطراف زیورآلات فلزی مثل انگشتر یا دست‌بندهایی که به‌سختی قابل جداشدن هستند، بسته یخ بگذار زیرا زیورآلات فلزی گرمای سوختگی را از اطراف پوست جذب می‌کنند و به محل سوختگی بر می‌گردانند.
- می‌توانی لباس‌های اطراف ناحیه‌ای را که به محل سوختگی چسبیده است، جدا کنی.
- خودت یا مصدوم را گرم نگه دار زیرا سوختگی شدید می‌تواند باعث ایجاد شوک شود. ^{[۱۲]
  X
  منبع قابل‌اعتماد
  
  University of Rochester Medical Center
  
  منبع}
- برخلاف سوختگی های جزئی، از خیساندن محل سوختگی در آب خودداری کن زیرا ممکن است باعث هیپوترمی شود. اگر سوختگی در قسمت متحرک بدن است، برای جلوگیری از تورم یا کاهش آن، ناحیه سوخته را بالای قلبت قرار بده.
- از مصرف داروهای ضددرد، سوراخ‌کردن تاول‌ها، خراشیدن پوست مرده و استفاده از پماد خودداری کن. این‌ کارها می‌توانند در درمان پزشکی سوختگی اختلال ایجاد کنند. ^{[۱۳]
  X
  منبع تحقیقات}
4
محل سوختگی را بپوشان. بعد از درآوردن لباس‌ها از روی محل سوختگی، آن را باند‌های استریل و نچسب بپوشان. این کار باعث جلوگیری از آلودگی و بروز عفونت می‌شود. از بانداژهایی که ممکن است به محل سوختگی بچسبند، استفاده نکن. از گاز نچسب یا بانداژ مرطوب استفاده کن.
- اگر فکر می‌کنی بانداژ ممکن است به‌دلیل شدت سوختگی بچسبد، کاری انجام نده و منتظر اورژانس باش. ^{[۱۴]
  X
  منبع قابل‌اعتماد
  
  Mayo Clinic
  
  منبع}

هشدارها

سوختگی ای که شدید به نظر می‌رسد اما دردی ندارد، می‌تواند از چیزی که فکر می‌کنی، جدی‌تر باشد. بلافاصله محل سوختگی را خنک کن و در صورتی‌که به شدت آن شک داری، از خدمات اورژانس کمک بگیر. به‌خاطر مکانیسم مسدود‌کننده درد در سوختگی درجه سوم، بسیاری از افراد آن را جدی نمی‌گیرند. سردنشدن محل سوختگی و مراجعه‌نکردن برای درمان می‌تواند منجر به آسیب بیشتر، عوارض در روند بهبود و زخم‌های بیشتر شود.