چگونه خودمان را دوست داشته باشیم

به‌طور مشارکتی نوشته شده با همکاری Kamal Ravikant

بعضی وقت‌ها اینطور به‌نظر می‌رسد که دوست‌داشتن دیگران آسان‌تر از دوست‌داشتن خودمان است اما باید بدانی که خویشتن‌پذیری بخش مهمی از ایجاد روابط سالم با دیگران است. دوست‌داشتن خود به این معنی است که ارزش‌های خودت را بشناسی و در زندگی تا جایی که می‌توانی با خودت صادق باشی. خوشبختانه تو هم می توانی با کمی تمرین و صبر، یاد بگیری که خودت را دوست داشته باشی.

بخش 1

بخش 1 از 4:

تقویت ندای درون

1
بر ‌باور‌های منفی در مورد خودت غلبه کن. خیلی‌ها نمی‌توانند از دست افکار منفی راحت شوند. این افکار منفی معمولاً از سمت کسانی می‌آیند که برای نظرات و افکارشان ارزش زیادی قائل هستیم و می‌خواهیم ما را قبول کنند و دوست داشته باشند.
2
کمال‌گرا نباش. بعضی‌ها به‌سختی می‌توانند قبول کنند که کامل نیستند. ^{[1]
X
منبع تحقیقات} اگر فکر می‌کنی تو هم جزء افراد کمال‌گرا هستی و مواقعی که نمی‌توانی بهترین باشی حس بدی در مورد خودت پیدا می‌کنی، این سه قدم ساده را بردار. طرز‌فکر فعلی‌ات را کنار بگذار، روی تلاش‌هایی که برای رسیدن به یک هدف نیاز داری تمرکز کن و برای رسیدن به آن هدف به‌صورت مستمر تلاش کن.^{[2]
X
منبع تحقیقات}
- به‌جای تمرکز روی نتیجه‌ی نهایی (که از نظر سطح "کمال" قابل ارزیابی است)، روی تلاش‌هایی که باید برای رسیدن به یک هدف انجام بدهی (و ارزیابی آنها از نظر کمال سخت‌تر است) تمرکز کن تا بتوانی از خودت به خاطر کار خوبی که انجام داده‌ای قدردانی کنی.
3
عینک منفی‌بافی را از روی چشم‌هایت بردار. تمرکز‌ روی افکار منفی در زندگی عادت بدی است. تمرکز بیش از حد روی اتفاقات منفی یا نا‌خوشایند باعث می‌شود این وقایع مهم‌تر از آنچه که هستند به‌نظر برسند.^{[3]
X
منبع تحقیقات} اگر از آن دسته افرادی هستی که فکر می‌کنی هر اتفاقی که برایت می‌افتد بد و ناخوشایند است، سعی کن شواهدی را که خلاف این موضوع را نشان می‌دهند پیدا کنی؛ خیلی بعید است که همه چیز واقعاً بد باشد.
4
هرگز به خودت توهین نکن. این کار باعث می‌شود که ارزش خودت را از انسان‌بودن به جنبه‌ی خاصی از وجودت که آن را دوست نداری پایین بیاوری.^{[4]
X
منبع تحقیقات}
- مثلاً بعد از اخراج‌شدن از محل کار، خیلی ناعادلانه و اشتباه است اگر بگویی “من آدم نا‌موفقی هستم.” بلکه به‌جای آن می‌توانی بگویی “درست است که کارم را از دست داده‌ام ولی می‌توانم از تجربه‌هایم برای پیدا‌کردن یک کار جدید و حفظ آن استفاده کنم.”
- همچنین گفتن حرف‌هایی مثل “من خیلی احمق هستم” هم بی‌‌اساس و تحقیرکننده است. اگر احساس احمق‌بودن می‌کنی، احتمالاً اطلاعاتت در مورد آن چیز کم است. در چنین مواقعی بهتر است این‌طور فکر کنی که “نمی‌دانم این کار تعمیراتی ساده‌ی خانه را چگونه انجام بدهم. شاید باید یک دوره بگذرانم یا از کسی بخواهم به من یاد بدهد. ”
5
تصور نکن که قرار است بدترین حالت برایت اتفاق بیفتد. هر فردی ممکن است به‌راحتی گرفتار این تصورات شود که قرار است در هر شرایطی بدترین حالت اتفاق بیفتد. ^{[5]
X
منبع تحقیقات} اما اگر طرز فکرت را تغییر بدهی و واقع‌بین‌تر باشی، می‌توانی عادت تعمیم اتفاقات بد یا اغراق در پیش‌بینی آنها را کنار بگذاری.
6
طرز فکرت را باز‌بینی کن. وقتی متوجه شدی که در مورد خودت منفی‌بافی می‌کنی، پیش خودت اعتراف کن که چنین حسی داری و منبع این احساس را شناسایی کن. بعد با باز‌بینی مثبت افکارت، خودت را آگاهانه تغییر بده.^{[6]
X
منبع قابل‌اعتماد

Mayo Clinic

منبع}
- برای مثال وقتی فراموش می‌کنی یک ایمیل مهم کاری را بفرستی، ممکن است اینطور فکر کنی که “من چقدر احمقم! چطور توانستم موضوع به این مهمی را فراموش کنم؟”
- جلوی این افکار را بگیر و اینطور فکر کن “همین‌الان احساس حماقت کردم زیرا فراموش کرده‌ام ایمیل مهمی را بفرستم. وقتی‌که بچه بودم و فراموش می‌کردم کاری را انجام بدهم، پدرم به من می‌گفت که احمق هستم. این‌ فکر‌هایی که به ذهنم می‌آیند، حرف‌های پدرم هستند و نه حرف‌های خودم.” بعد دوباره با خودت فکر کن، “من یک کارمند شایسته و لایق هستم که یک خطای انسانی انجام داده است، از این به بعد حتماً برای یادآوری این دست موارد مهم را یادداشت می‌کنم. حالا هم ایمیل را همراه یک یادداشت عذر‌خواهی بابت دیرکرد می‌فرستم.”

بخش 2

بخش 2 از 4:

تمرین خوددوستی

1
ویژگی‌های مثبت خودت را بنویس و هر ‌روز روی آن‌ها تأمل کن. انجام‌ این کار برای کسی که عادت دارد در مورد خودش منفی فکر کند سخت است اما سعی کن حداقل هفته‌ای یک‌ بار یک ویژگی خوب از خودت پیدا کنی و آن را به لیست اضافه کنی. در آخر هر روز، روی لیستی که نوشته‌ای تأمل کن.
- سعی کن لیستی که می‌نویسی خاص و مشخص باشد. به‌جای اینکه از صفت‌های عمومی برای توصیف خودت استفاده کنی، سعی کن کار‌ها یا ویژگی‌های خاصی را لیست کنی که به‌خوبی نشان‌ می‌دهند چه‌کسی هستی و چه‌کار می‌کنی.
- برای مثال، به‌جای اینکه به‌سادگی بگویی “من آدم سخاوتمندی هستم،” می‌توانی بنویسی “هروقت متوجه می‌شوم دوستم سخت تلاش می‌کند تا چیزی را به‌دست بیاورد، یک هدیه‌ی کوچک و معنا‌‌دار به او می‌دهم تا نشان بدهم که برایم مهم و ارزشمند است. این کار نشان‌دهنده‌ی این است که سخاوتمند هستم.”
- درحین اینکه لیست را می‌خوانی و درمورد نوشته‌هایت فکر می‌کنی، یادت باشد که همه‌ی موارد نوشته شده در این لیست، هر‌چقدر هم که بی‌اهمیت به‌نظر بیایند، دلیلی برای این هستند که لایق احترام و دوست‌داشتن هستی.
2
برای خودت وقت بگذار. از اینکه وقتت را صرف فکر‌‌کردن روی خودت و زندگی‌ات می‌کنی، احساس گناه نکن.^{[7]
X
منبع تحقیقات} خیلی مهم است که فرصت و اجازه‌ی اینکه خودت را دوست داشته باشی را به خودت بدهی. احتمالاً متوجه خواهی شد که با انجام این کار بهتر می‌توانی برای کمک به دیگران وقت بگذاری.
3
جشن بگیر و به خودت پاداش بده. این کار، قسمت جذاب و سرگرم‌کننده‌ی خوددوستی است: پاداش‌دادن به خود! اگر موفقیت قابل‌توجهی به‌دست آورده‌ای، آن را با خوردن شام در رستوران مورد‌علاقه‌ات جشن بگیر. به کار‌های سختی که در طول روز انجام می‌دهی فکر کن و دلیلی برای دادن یک پاداش خوب به خودت پیدا کن. برای خودت یک کتاب خوب یا یک بازی کامپیوتری که مدت‌ها دلت می‌خواست، بخر. حمام کن یا توی وان دراز بکش. تنهایی به ماهیگیری یا به یک مرکز ماساژ برو.
4
برای مقابله با مشکلات و افکار منفی برنامه‌ریزی کن. سعی کن بفهمی چه چیز‌هایی تو را از مسیر فعلی خوددوستی منحرف می‌کنند و ببین چگونه می‌خواهی با آن‌ها مقابله کنی.^{[8]
X
منبع تحقیقات} یادت باشد که نمی‌توانی حرف‌ها و کار‌های دیگران را کنترل کنی ولی می‌توانی روی عکس‌العمل‌ها و واکنش‌های خودت کنترل داشته باشی.
- شاید متوجه‌شوی نظرات منفی افراد خاصی مثل مادر یا مدیرت باعث می‌شوند که در دام افکار منفی بیفتی. اگر این اتفاق زیاد می‌افتد، سعی کن علت را بفهمی.
- تصمیم بگیر چگونه می‌خواهی با افکار منفی خودت کنار بیایی. شاید لازم باشد کمی روی مراقبه یا تمرین تنفس وقت بگذاری. احساساتت را بپذیر و واکنش‌های منفی را با واکنش‌های مثبتی که ارزشمند‌بودن شخصیتت را یادآوری می‌کنند جایگزین کن.
5
به یک درمانگر مراجعه کن. جستجوی افکار منفی و شناسایی محرک‌های احساسی می‌تواند احساسات یا خاطراتی از گذشته‌ را زنده کند که کنار‌آمدن با آن‌ها سخت است.^{[9]
X
منبع تحقیقات}
- یک درمانگر با‌تجربه کمک می‌کند تا بتوانی بدون زنده‌کردن تجربیات بد گذشته، بهبود پیدا کنی.
- مطب درمانگر می‌تواند جای مناسبی برای یادگیری مدیریت افکار منفی و شناختن صفات مثبت باشد.
6
جملات تاکیدی مثبت را روزانه با خودت تکرار کن. افکار مثبتی را که کمک می‌کنند حس بهتری داشته باشی پیدا کن و آن‌ها را مرتباً تکرار کن. این کار ممکن است در ابتدا مسخره به‌نظر برسد ولی همین عادت باعث می‌شود تا افکار مثبت در وجودت نهادینه شوند و حتی اگر در ابتدا آن‌ها را باور نداشته باشی، کم‌کم شروع به باور‌کردن می‌کنی.
- برای مثال، یک جمله‌ی تاکیدی مثبت برای تمرین خوددوستی می‌تواند این باشد: “من یک فرد کامل و شایسته هستم، به خودم احترام می‌گذارم، به خودم اعتماد دارم و خودم را دوست دارم.”
- اگر متوجه شدی که استفاده از این روش به‌تنهایی موثر نیست، به یک درمانگر مراجعه کن تا مشکل را با استفاده از روش‌های دیگری حل کند.
7
کار‌هایی را انجام بده که باعث می‌شوند احساس خوبی داشته باشی. به چیز‌هایی فکر کن که از نظر جسمی، عاطفی و روحی، حس خوبی به تو می‌دهند. هر کاری را که لازم است انجام بده تا حس خوبی داشته باشی؛ شاید باید ورزش کنی، مراقبه کنی، برقصی و اتفاقات و موضوعات مثبت را روزانه یادداشت کنی. روشی را که حس خوبی به تو می‌دهد پیدا کن و آن را ادامه بده.
- بعضی وقت‌ها کار‌هایی که دوست‌داری را به‌تنهایی انجام بده، مثلاً به سینما، رستوران یا کافه برو. از فرصت تنها‌بودن، خوب استفاده کن و نهایت لذت را ببر!
8
به نتیجه‌ی تمرین‌ها توجه کن. وقتی وقتت را صرف خوددوستی و پاداش‌ به خود می‌کنی، تاثیرات مثبت آن را در زمینه‌های دیگر زندگی هم خواهی دید. ببین آیا انرژی‌ات بیشتر شده است یا می‌توانی به دیگران توجه بیشتری نشان بدهی. شاید کم‌کم احساس ‌کنی کنترل بیشتری روی زندگی پیدا کرده‌ای و احساس مسئولیت بیشتری در قبال انتخاب‌هایت داری.

بخش 3

بخش 3 از 4:

تمرین مراقبه‌ی عشق-مهربانی

1
با روش مراقبه‌ی عشق-مهربانی (LKM) آشنا شو. مراقبه‌ی عشق-مهربانی (LKM)، نوعی مراقبه است که حس مهربانی نسبت به خود و دیگران را تقویت می‌کند. مراقبه‌ی عشق-مهربانی همچنین ابزار‌هایی را که برای پیدا‌کردن مهارت در خوددوستی لازم داری در اختیارت قرار می‌دهد.^{[۱۵]
X
منبع تحقیقات
Kearney DJ1, McManus C, Malte CA, Martinez ME, Felleman B, Simpson TL (2014) Loving-kindness meditation and the broaden-and-build theory of positive emotions among veterans with posttraumatic stress disorder. Med Care, Dec;52(12 Suppl 5):S32-8}
2
اصول مراقبه‌ی عشق-مهربانی را بپذیر. مراقبه‌ی عشق-مهربانی به‌ معنی محبت‌کردن بدون قید‌و‌شرط و بدون توقع است. این نوع مراقبه تو را ترغیب می‌کند تا بدون قضاوت‌ (خودت یا دیگران) محبت کنی.^{[۱۶]
X
منبع تحقیقات
Kearney DJ1, McManus C, Malte CA, Martinez ME, Felleman B, Simpson TL (2014) Loving-kindness meditation and the broaden-and-build theory of positive emotions among veterans with posttraumatic stress disorder. Med Care, Dec;52(12 Suppl 5):S32-8}
- قضاوت درباره‌ی خود یا دیگران معمولاً باعث می‌شود در روابط با دیگران یا در ذهن خودت مشکل پیدا کنی. یادگیری محبت‌کردن‌ بدون قضاوت به معنی یادگیری محبت‌‌کردن بدون خودخواهی است.
3
نفس عمیق بکش. کار را با تنفس آرام و عمیق شروع کن. ‌راحت روی یک صندلی بنشین و اجازه بده قفسه‌ی سینه‌ات کاملاً با هوا پر شود و دیافراگمت منبسط شود. بعد بازدم را به‌آرامی و به‌صورت کامل انجام بده.^{[۱۷]
X
منبع تحقیقات
Kearney DJ1, McManus C, Malte CA, Martinez ME, Felleman B, Simpson TL (2014) Loving-kindness meditation and the broaden-and-build theory of positive emotions among veterans with posttraumatic stress disorder. Med Care, Dec;52(12 Suppl 5):S32-8}
4
با گفتن جملات تاکیدی مثبت از خودت حمایت کن. همین‌طور که در حال کشیدن نفس عمیق هستی، جملات تاکیدی زیر را تکرار کن: ^{[۱۸]
X
منبع تحقیقات
Kearney DJ1, McManus C, Malte CA, Martinez ME, Felleman B, Simpson TL (2014) Loving-kindness meditation and the broaden-and-build theory of positive emotions among veterans with posttraumatic stress disorder. Med Care, Dec;52(12 Suppl 5):S32-8}
- می‌توانم به رویاهایم برسم و در شادی و آرامش زندگی کنم.
- می‌توانم دیگران را از صمیم قلب، دوست داشته باشم.
- آرزو می‌کنم تا خودم و خانواده‌ام از آسیب در امان باشیم.
- برای خودم، خانواده‌ام و دوستانم آرزوی سلامتی دارم.
- می‌توانم یاد بگیرم که خودم و دیگران را ببخشم.
5
پاسخ‌های منفی را که هنگام گفتن جملات تاکیدی مثبت به ذهنت می‌آیند شناسایی کن. اگر در حین تکرار جملات تاکیدی مثبت، افکار منفی به ذهنت می‌آیند، ببین چه‌کسی باعث هجوم این افکار منفی به ذهنت است. افرادی را که در احساس عشق بی قید‌و‌شرط نسبت ‌به آن‌ها مشکل داری شناسایی کن. در‌حالی که به این افراد فکر می‌کنی، جملات تاکیدی خودت را تکرار کن.^{[۱۹]
X
منبع تحقیقات
Kearney DJ1, McManus C, Malte CA, Martinez ME, Felleman B, Simpson TL (2014) Loving-kindness meditation and the broaden-and-build theory of positive emotions among veterans with posttraumatic stress disorder. Med Care, Dec;52(12 Suppl 5):S32-8}
6
به کسی که نسبت به او حس مثبتی داری فکر کن. در‌حالی که آن شخص را تصور می‌کنی، جملات تاکیدی مثبت را تکرار کن.
7
به کسی که نسبت به او نه حس مثبت داری و نه حس منفی فکر کن. در‌حالی که آن شخص را تصور می‌کنی، جملات تاکیدی مثبت را تکرار کن.
8
اجازه بده تا حس مثبت جملات تاکیدی، وجودت را کاملاً پر کند. جمله‌ها را بدون اینکه به شخص خاصی فکر کنی تکرار کن. به‌جای فکر‌کردن به افراد، روی مثبت‌بودن جمله‌ها تمرکز کن. اجازه بده احساس مثبت‌بودن، وجودت را کاملاً پر کند و این حس مثبت‌بودن را برای کل دنیا بفرست.^{[۲۰]
X
منبع تحقیقات
Kearney DJ1, McManus C, Malte CA, Martinez ME, Felleman B, Simpson TL (2014) Loving-kindness meditation and the broaden-and-build theory of positive emotions among veterans with posttraumatic stress disorder. Med Care, Dec;52(12 Suppl 5):S32-8}
9
آخرین مانترای عشق را تکرار کن. وقتی که احساسات مثبت را همه‌جا پخش کردی، این مانترا را تکرار کن:‌ “امیدوارم همه‌ی انسان‌های زنده٬ سرشار از شادی، ‌خوشبختی و سلامتی باشند. ” این جملات تاکیدی را پنج بار تکرار کن، احساس کن کلمات در وجودت طنین‌انداز شده‌اند و به سر‌تا‌سر جهان گسترش پیدا می‌کنند.^{[۲۱]
X
منبع تحقیقات
Kearney DJ1, McManus C, Malte CA, Martinez ME, Felleman B, Simpson TL (2014) Loving-kindness meditation and the broaden-and-build theory of positive emotions among veterans with posttraumatic stress disorder. Med Care, Dec;52(12 Suppl 5):S32-8}

بخش 4

بخش 4 از 4:

درک معنی خوددوستی

1
متوجه مشکلاتی که ممکن است در صورت دوست‌‌نداشتن خود با آن‌ها مواجه شوی باش. کمبود عشق به خود ممکن است باعث شود انتخاب‌های اشتباهی بکنی که به تو آسیب بزنند. معمولاً کمبود عشق به خود با کمبود اعتماد‌به‌نفس همراه است و باعث می‌شود آگاهانه یا نا‌آگاهانه آسیب ببینی و نتوانی به نیاز‌های اساسی خودت توجه کنی.
- کمبود عشق به خود باعث وابستگی مخرب به دیگران برای گرفتن تائید از آن‌ها می‌شود.^{[۲۲]
  X
  منبع تحقیقات
  Wiltermuth SS1, Cohen TR2 (2014), “I’d only let you down”: Guilt Proneness and the Avoidance of Harmful Interdependence. Journal of Personal and Social Psychology, Nov;107(5):925-42} معمولاً وابسته‌بودن به تائید دیگران باعث می‌شود تا فرد برای به‌دست‌آوردن تائید دیگران از خواسته‌ها و نیاز‌های خودش بگذرد.
- همچنین کمبود عشق به خود می‌تواند جلوی پیشرفت عاطفی تو را بگیرد؛ نتایج یک تحقیق نشان داده است افرادی که خودشان را سرزنش می‌کنند و نادیده می‌گیرند، در روان‌درمانی نتایج ضعیف‌تری نسبت به دیگران به‌دست می‌آورند. ^{[۲۳]
  X
  منبع تحقیقات
  Ryum T1, Vogel PA, Walderhaug EP, Stiles TC. (2105) The role of self-image as a predictor of psychotherapy outcome. Scandinavian Journal of Psychology Feb;56(1):62-8}
2
متوجه اهمیتی که تجربیات کودکی روی خوددوستی می‌گذارند باش. روابط بین بچه‌ها و والدین، روی رشد شخصیت کودک تاثیر همیشگی می‌گذارد؛ بچه‌هایی که نیاز‌های عاطفی، روحی و جسمی آن‌ها تامین نشده است ممکن است اعتماد‌به‌نفس کمی داشته باشند.^{[۲۴]
X
منبع تحقیقات
Zaleznik, Abraham. Executive’s Guide to Understanding People. Palgrave MacMillian, 2009}
- پیام‌های منفی که در دوران کودکی دریافت می‌شوند- مخصوصاً پیام‌های تکراری- معمولاً در ذهن افراد باقی می‌مانند و بعد‌ها روی تصوری که فرد از خودش دارد تاثیر می‌گذارند.
- برای مثال، بچه‌ای که به او گفته شده است “کودن است” یا “کسل‌کننده است” در بزرگسالی هم فکر می‌کند که یک آدم کودن یا احمق است، حتی اگر شواهد خلاف آن را نشان بدهند (برای مثال حتی اگر دوستان زیادی داشته باشد، بتواند دیگران را بخنداند یا سبک‌زندگی جالبی داشته باشد.)^{[۲۵]
  X
  منبع تحقیقات
  Efficacy, Agency, and Self-Esteem. Kernis, Michael H. Springer Science + Business Media, 1995}
3
با روش‌هایی که والدین می‌توانند عزت‌نفس بچه‌هایشان را تقویت کنند آشنا شو. والدین می‌توانند برای رشد ‌ارزش‌نفس بچه‌هایشان از توصیه‌های زیر استفاده کنند:
- به حرف‌های بچه‌ گوش بده. این کار باعث افزایش ارزش‌نفس او می‌شود.^{[۲۶]
  X
  منبع تحقیقات
  Handbook of Positive Psychology. Snyder, CR and SJ Lopez, eds. Oxford UP, 2002.}
  - "توجه‌نکردن" به بچه‌ای که زیاد صحبت می‌کند و گوش‌ندادن به حرف‌هایش، کار راحتی است. ولی اگر واقعاً به او گوش بدهی و با پرسیدن سوال‌ و توجه‌کردن به حرف‌هایش با او تعامل داشته باشی، احساس می‌کند که برای حرف‌هایش ارزش قائلی.
- با آرامش و بدون خشونت (بدون کتک‌زدن٬ فریاد‌زدن یا تحقیر‌کردن) به بچه‌ یاد بده که حس ارزش‌نفس خود را حفظ کند.^{[۲۷]
  X
  منبع تحقیقات
  Handbook of Positive Psychology. Snyder, CR and SJ Lopez, eds. Oxford UP, 2002.}
  - مثلاً اگر کودک تو، بچه‌ی دیگری را زد، می‌توانی او را کنار بکشی و به‌آرامی به او بگویی که نباید بچه‌های دیگر را بزند زیرا ممکن است به آن‌ها صدمه بزند. اگر لازم شد، می‌توانی او را از آنجا بیرون ببری تا کمی هوا بخورد و قبل از برگشتن به بازی، خودش را جمع‌و‌جور کند.
- بدون اینکه قضاوت کنی،‌ به بچه‌ها محبت کن، احترام بگذار و از آن‌ها حمایت کن تا احساس کنند لیاقت عشق و پذیرفته‌شدن را دارند.^{[۲۸]
  X
  منبع تحقیقات
  Handbook of Positive Psychology. Snyder, CR and SJ Lopez, eds. Oxford UP, 2002.}
  - اگر دیدی فرزندت به‌خاطر موضوعی که بچگانه به‌نظر می‌رسد، ناراحت است (مثلاً به‌خاطر غروب آفتاب)، احساسات او را نادیده نگیر. با گفتن "می‌فهمم از اینکه خورشید غروب کرده است ناراحت هستی" احساسات او را تائید و درک کن . بعد سعی کن برایش توضیح بدهی که چرا شرایط قابل‌تغییر نیست. مثلاً می‌توانی موضوع را به این صورت توضیح بدهی: "خورشید باید هر شب غروب کند، چون زمین در حال چرخیدن است و مردمی که در سمت دیگر زمین زندگی می‌کنند هم به نور آفتاب احتیاج دارند. غروب‌کردن خورشید همچنین این امکان را به ما می‌دهد تا استراحت کنیم و خودمان را برای روز بعد آماده کنیم." در نهایت، او را بغل کن تا احساس آرامش کند و حس کند اگرچه نمی‌توانی شرایط را تغییر بدهی ولی او را درک می‌کنی.
4
متوجه تاثیری که نظرات دیگران روی خوددوستی می‌گذارد باش. در زندگی با نظرات دیگران و تاثیرات منفی آن‌ها مواجه خواهی شد. عشق به خود را نمی‌توانی در شرایط ایزوله، بدون تاثیر نظرات دیگران و تاثیرات منفی بالقوه‌ی محیط تمرین کنی. به همین خاطر باید یاد بگیری که با نقطه‌نظر‌های منفی شریک زندگی،‌ رئیس،‌ والدین و یا حتی غریبه‌های خیابان مقابله کنی.
- می‌توانی خودت را آنقدر قوی کنی تا با این عوامل منفی، بدون اینکه بتوانند روی احساس ارزش‌نفس تاثیر بگذارند، رو‌به‌رو شوی.

نکات

به‌خودت یادآوری کن که ارزش و لیاقت عشق را داری. اغلب مردم به خودشان اطمینان ندارند، در‌حالی‌که در واقع همه‌ی ما انسان هستیم! همیشه به خودت ایمان داشته باش، اعتماد‌به‌نفس داشته باش و خوشبین باش.
خودت باش و اهمیت نده که دیگران درباره‌ات چه فکری می‌کنند. بهترین خودت باش.
هرکس ویژگی‌ها و صفات منفی دارد. اگر همه‌ی راه‌ها را امتحان کردی ولی نتیجه‌ای نگرفتی، یادبگیر تا از موقعیت‌هایی که تو را تحریک می‌کنند دوری کنی.
احساسات بد دیگران را نادیده بگیر. اگر شخصی به تو بدی کرد، قبل از اینکه وضیعت را بررسی کنی، کینه به دل نگیر یا مساله را شخصی نکن. یادت باشد هرکس در زندگی با مسائل مختلفی سر‌و‌کار دارد. باید ذهنت را آرام نگه داری و ببخشی، چراکه در نهایت خودت خوشحال‌تر خواهی بود.
اینکه خودت باشی چیز بدی نیست. همه‌ی ما می‌خواهیم بهترین شخصی که می‌توانیم باشیم. فقط یادت باشد که اگر سعی می‌کنی شبیه شخص دیگری شوی یا اینکه اگر بعد از مدت‌ها تلاش، روشی که برای احساس مثبت‌بودن داری غیر‌واقعی است، شخصی که سعی داری دوستش داشته باشی خود واقعی تو نیست. خودت را قبول کن و قسمت‌هایی از وجودت را که هنوز ناشناخته است بشناس. چیز‌های جدید را امتحان کن و بر ترس‌هایت غلبه کن. از نتیجه‌ای که به‌دست می‌آوری تعجب خواهی کرد!
از چیز‌هایی که ایده‌های کلیشه‌ای را تبلیغ و تشویق می‌کنند مانند مجله‌های زیبایی دوری کن.
اجازه نده دیگران روی تو تاثیر بگذارند و تو را از اهدافت دور کنند. انسان‌ها با یکدیگر متفاوت هستند و بعضی‌ها بیشتر از اینکه تشویق کنند، انتقاد می‌کنند.
لیستی از نکات مثبت و منفی خود تهیه کن. به نکات مثبت خود نگاه کن. حالا به نکات منفی نگاه کن با خودت فکر کن که چگونه می‌توانی آن‌ها را تغییر بدهی!
بعد از اینکه یادگرفتی خودت را بهتر و بیشتر دوست داشته باشی، احساس خواهی کرد که می‌توانی به دیگران هم کمک کنی تا خودشان را دوست داشته باشند.