چگونه برای درس خواندن برنامه ریزی کنیم

به‌طور مشارکتی نوشته شده با همکاری Emily Listmann, MA

مطالعه و خواندن درس‌ها پیش‌شرط مهم موفقیت تحصیلی است. اما بعضی وقت‌ها پیدا‌کردن زمان کافی برای مطالعه‌ی همه‌ی موضوعاتی که باید یاد بگیری سخت است. یکی از راه‌های اطمینان از موفقیت تحصیلی داشتن یک برنامه‌ی کامل و منسجم برای مطالعه است. اما ممکن است تنظیم یک برنامه‌ی مطالعه سخت‌تر از آن باشد که به نظر می‌رسد. برای انجام این کار نه‌تنها باید برای مطالعه‌ی درس‌ها و دوره‌های مورد‌نیاز الویت‌بندی داشته باشی بلکه باید برای مسئولیت‌های دیگر مثل خانواده، دوستان و تفریحات خودت نیز زمان پیدا کنی. البته با کمی فکر و تلاش، مشکل زیادی برای تهیه‌ی برنامه و رسیدن به اهداف خودت نخواهی داشت.

بخش 1

بخش 1 از 3:

تنظیم‌کردن برنامه

1
برای مطالعه، اهداف کوتاه‌مدت و بلند‌مدت تعیین کن. اگر بدانی می‌خواهی به چه هدفی برسی، ایجاد و مدیریت برنامه برایت آسان‌تر خواهد بود. این کار همچنین کمک می‌کند تا مواردی را که نیاز به تمرکز بیشتر دارند مشخص کنی. ^{[۱]
X
منبع تحقیقات}
- اهداف کوتاه‌مدت می‌توانند مواردی مثل آماده‌شدن برای یک آزمون ظرف یک هفته، تمام‌کردن یک مقاله طی دو هفته یا آماده‌شدن برای یک ارائه ظرف ده روز باشد. برای انجام چنین پروژه‌هایی، وظایف خودت را بین روز‌ها تقسیم کن.
- اهداف بلند‌مدت می‌توانند مواردی مثل رفتن به یک دانشگاه خاص، گرفتن بورسیه‌ی تحصیلی یا قبولی در یک شغل یا کارآموزی باشد. برای این دسته از اهداف، کار‌ها را به وظایف هفتگی و ماهانه تقسیم کن تا بتوانی مدیریت بهتری داشته باشی.
- زمان دقیقی را که برای رسیدن به هر یک از این اهداف نیاز داری مشخص کن. تاریخ سررسید این اهداف را بنویس و تعداد روز‌ها، هفته‌ها و ماه‌های باقی‌مانده را حساب کن. برای مثال آخرین مهلت ارسال مدارک دانشگاه چه زمانی است یا امتحانات کی برگزار می‌شوند.
2
دروسی را که باید بخوانی لیست کن. اولین قدم در یک برنامه‌ریزی درسی، لیست‌کردن دروس و موضوعاتی است که باید مطالعه کنی. تکالیف و مسئولیت‌های خودت را روی کاغذ بنویس تا درک بهتری از آنچه که باید انجام بدهی داشته باشی. اگر باید برای امتحانات خاصی آماده شوی، این امتحانات را به‌جای اسم درس‌ها در لیست بنویس. ^{[۲]
X
منبع تحقیقات}
3
کار‌هایی را که باید برای هر درس یا امتحان انجام بدهی مشخص کن. حالا که لیستی از همه‌ی موضوعات را آماده کرده‌ای، موقع آن رسیده که مشخص کنی برای هر درس یا کلاس چه کار‌هایی باید انجام بدهی. اگرچه ممکن است مدت‌زمان و کار‌هایی که باید برای یک درس یا کلاس خاص انجام بدهی از هفته‌ای به هفته‌ی دیگر متفاوت باشد اما احتمالاً به‌مرور‌زمان متوجه می‌شوی برای هر یک از درس‌ها به چقدر زمان نیاز داری.
- اگر کتاب راهنما یا جزوه‌ی خلاصه‌شده داری، از آن‌ها برای صرفه‌جویی در وقت و کوتاه‌تر‌کردن لیست خودت استفاده کن.
- زمان مشخصی را برای مطالعه‌کردن در نظر بگیر.
- زمان مشخصی را برای مرور یادداشت‌هایت در نظر بگیر.
- اگر برای امتحان به استفاده از روش‌های کمک‌آموزشی نیاز داری، زمانی را برای این موضوع در نظر بگیر.^{[۳]
  X
  منبع تحقیقات}
4
لیست را الویت‌بندی کن. بعد از اینکه لیستی از تمام امتحانات یا درس‌هایی که باید بخوانی تهیه کردی و فهمیدی برای هر‌کدام چه کاری باید انجام بدهی، وقت آن است که الویت‌های لیست را تعیین کنی. با مشخص‌کردن اهمیت هر مورد می‌توانی تعیین کنی که کدام‌یک از درس‌ها به زمان بیشتری نیاز دارند و به کدام قسمت‌های جدول باید الویت بیشتری بدهی.
- کنار هر یک از درس‌های یا امتحان‌ها یک عدد بنویس طوری‌ که عدد ۱ بیشترین امتیاز را داشته باشد. اگر برای ریاضیات به بیشترین زمان نیاز داری، عدد ۱ را کنار آن بنویس. اگر برای تاریخ به کمترین زمان نیاز داری (و کلاً باید ۵ درس را مطالعه بکنی)، عدد ۵ را کنار آن بنویس.
- مقدار سختی درس یا امتحان یا موضوعی را که باید مطالعه کنی در نظر بگیر.
- مقدار مطالبی را که باید بخوانی در نظر بگیر.
- مقدار زمانی را که برای مرور مطالب نیاز داری در نظر بگیر.^{[۴]
  X
  منبع تحقیقات}
5
زمان موجود در طول هفته را برای مطالعه بخش‌بندی کن. قبل از هر چیز باید زمان موجود در طول هفته را برای مطالعه بخش‌بندی کنی. بعد می‌توانی هر بخش را به یک درس اختصاص بدهی.
- هدف از ایجاد یک برنامه‌ی مطالعه این است که هر روز سر ساعت مشخصی درس بخوانی. این کار کمک می‌کند برنامه‌ای داشته باشی که هر روز بدون نیاز به یادآوری آن را انجام بدهی. این نظم ایجاد‌شده به‌سرعت به یک عادت مفید برای مطالعه تبدیل می‌شود.
- ببین آیا روز‌ها یا ساعت‌هایی در هفته وجود دارند که بتوانی آن‌ها را کاملاً به مطالعه اختصاص بدهی. برای مثال مشخص می‌شود، روز‌های سه‌شنبه و پنج‌شنبه بین ساعت ۳ تا ۴ بعدازظهر وقت آزاد داری. در صورت امکان سعی کن برای این زمان‌های آزاد برنامه‌ریزی کنی زیرا یک برنامه‌ی منظم کمک می‌کند به‌سرعت به یک چارچوب ذهنی برای درس‌خواندن برسی.
- زمان‌بندی مطالعه را به‌بازه‌های ۳۰ تا ۴۰دقیقه‌ای تقسیم کن. معمولاً پیدا‌کردن بازه‌های زمانی کوتاه‌تر و برنامه‌ریزی برای آن‌ها راحت‌تر از بازه‌های زمانی طولانی‌مدت است.
- برای تمام بازه‌های زمانی آزادی که داری برنامه‌ی مطالعه بگذار.
- اگر مدت‌زمان مشخصی تا زمان یک امتحان باقی مانده است،‌ به‌جای برنامه‌ی هفتگی، یک تقویم شمارش معکوس آماده کن. ^{[۵]
  X
  منبع تحقیقات}
6
برای فعالیت‌های دیگر زمان اختصاص بده. هم‌زمان با برنامه‌ریزی برای خواندن درس‌هایت، باید برای خانواده، دوستان و استراحت و تفریح نیز زمانی را در نظر بگیری. اگر بین زندگی شخصی و تحصیلی خودت تعادل برقرار نکنی، نمی‌توانی موفق شوی.
- به رویداد‌هایی که نمی‌توانی آن‌ها را به وقت دیگری موکول کنی، وقت کافی اختصاص بده: مثلاً برای تولد مادر‌بزرگت، قرار ملاقات خانوادگی یا نوبت مراجعه به پزشک.
- به برنامه‌های مشخص دیگر مثل تمرین شنا، دور‌همی خانوادگی یا هیئت وقت کافی اختصاص بده.
- برای استراحت،‌ خواب و ورزش وقت کافی بگذار.
- اگر زمان کمی تا امتحان باقی مانده است، سعی کن بعضی از فعالیت‌های اجتماعی یا فوق‌برنامه‌ را به عقب بیندازی یا لغو کنی. ^{[۶]
  X
  منبع تحقیقات}
7
برنامه را پر کن. بعد از اینکه زمان‌های مشخص را در برنامه‌ی خودت شناسایی کردی و دانستی در هر یک از زمان‌های مشخص‌شده چه چیزی را باید مطالعه کنی، شروع به پر‌کردن برنامه کن. در هر بخش از برنامه، درس یا موضوعی را که می‌خواهی در آن بازه مطالعه کنی بنویس. این کار کمک می‌کند تا طبق برنامه جلو بروی، میزان پیشرفت کارت را بررسی و مشخص کنی و همچنین کتاب‌ها و چیز‌های دیگری را که لازم داری از قبل آماده کنی.
- یک دفتر برنامه‌ریزی روزانه یا چیزی شبیه به آن را تهیه کن. می‌توانی از یک دفتر یادداشت نیز استفاده کنی.
- اگر گوشی موبایل داری، زمان‌بندی برنامه‌هایت را در آن وارد کن.
- برنامه‌ی Power Planner برای این کار کاربردی و مفید است.
- تا زمانی‌ که متوجه شوی برنامه‌‌ات چگونه کار می‌کند، هر هفته برای فقط هفته‌ی بعد برنامه‌ریزی کن.
- مطالعه برای امتحانات نزدیک را در الویت قرار بده. مطالبی را که باید مطالعه کنی، بین زمان محدودی که داری تقسیم کن و مطالب را در مدت‌زمان مشخص قبل از امتحان پخش کن.
- به درس‌هایی که در آن‌ها ضعیف هستی یا می‌خواهی در آن‌ها نمره‌ی بالایی بگیری، اولویت بده.^{[۷]
  X
  منبع تحقیقات}

بخش 2

بخش 2 از 3:

برنامه‌ریزی با در نظر‌گرفتن ویژگی‌های شخصیتی

1
برنامه‌‌ی فعلی خودت را ارزیابی کن. اولین قدم در برنامه‌ریزی، ارزیابی دقیق برنامه‌ی فعلی و نحوه‌ی استفاده‌ از زمان است. ارزیابی برنامه‌ی فعلی این فرصت را به تو می‌دهد تا نگاه دقیق‌تری به نحوه‌ی استفاده‌ی خودت از زمان داشته باشی و متوجه شوی چگونه می‌توانی کارایی بهتری داشته باشی و چه کار‌هایی را می‌توانی حذف کنی.
- مشخص کن در‌ حال‌ حاضر چند ساعت در هفته درس می‌خوانی.
- مشخص کن در‌ حال‌ حاضر چند ساعت در هفته را به سرگرمی اختصاص می‌دهی.
- مشخص کن در‌ حال‌ حاضر چند ساعت در هفته را با دوستان و خانواده‌ات می‌گذرانی.
- ببین چه کار‌هایی را می‌توانی حذف کنی. افرادی که احساس می‌کنند وقت زیادی را صرف تفریح و سرگرمی می‌کنند می‌توانند از اینجا شروع کنند.
- اگر شاغل هستی،‌ حتماً برنامه‌ی مطالعه‌ات را مطابق با ساعت کاری‌ات تنظیم کن. ^{[۸]
  X
  منبع تحقیقات}
2
سبک یادگیری خودت را در نظر بگیر. اگرچه دانستن چگونگی گذراندن وقت یکی از مهم‌ترین قسمت‌های ایجاد یک جدول زمان‌بندی است، اما باید نحوه‌ی واقعی مطالعه و یادگیری خودت را هم در نظر بگیری. این موضوع کمک می‌کند بفهمی آیا می‌شود بعضی از کار‌ها را با‌هم انجام داد. همچنین این موضوع کمک می‌کند بتوانی از وقت‌های آزاد خودت بهتر استفاده کنی. سوال‌های زیر را از خودت بپرس:
- آیا کسی هستی که با گوش‌دادن یاد می‌گیری؟ در‌ این‌ صورت می‌توانی هنگام رانندگی یا انجام تمرینات ورزشی به محتوای آموزشی یا جلسات ضبط‌‌شده گوش بدهی.
- آیا کسی هستی که از دیدن یاد‌ می‌گیری؟‌ آیا یادگیری موضوعات از طریق دیدن عکس یا فیلم برایت راحت‌تر است؟ می‌توانی با تماشا‌کردن یک فیلم آموزشی، به‌طور هم‌زمان مطالعه و تفریح کنی. ^{[۹]
  X
  منبع تحقیقات}
3
خلق‌و‌خوی خودت را در نظر بگیر. اگر به برنامه‌ی خودت پایبند نباشی، حتی اگر برنامه بی‌نقص و کامل هم باشد، موفقیت چندانی به دست نمی‌آوری. بنابراین باید کمی وقت بگذاری و شخصیت و خلق‌وخوی کاری خودت را بررسی کنی. بعد از انجام این کار:
- برنامه‌ات را متناسب با نحوه‌ی عملکردت تنظیم کن. اگر به‌راحتی حواست پرت می‌شود و وسط مطالعه خیلی استراحت می‌کنی، این موضوع را در نظر بگیر و زمان اضافه‌ای را بابت آن به برنامه اضافه کن.
- اگر می‌دانی که کار‌هایت را تا زمان رسیدن به موعد مقرر عقب می‌اندازی، زمان اضافی برای این موضوع در نظر بگیر. این کار باعث می‌شود تا مهلت انجام هیچ کاری را از دست ندهی.
- اگر می‌دانی اخلاق کاری قوی داری و فرد متعهدی هستی، سعی کن برنامه را طوری تنظیم کنی که بتوانی کار‌هایت را زودتر تمام کنی. برای مثال یک قسمت اضافی با عنوان “پاداش” در برنامه تعیین کن و آن را مثلاً به کاری که دوست داری اختصاص بده. ^{[۱۰]
  X
  منبع تحقیقات}

بخش 3

بخش 3 از 3:

دنبال‌کردن برنامه‌

1
از وقت‌های استراحت خودت نهایت استفاده را ببر. یکی از چالش‌های بزرگ در پیروی از برنامه این است که دائماً تمایل داری آن را رها کنی و استراحت کنی یا یک کار سرگرم‌کننده و تفریحی انجام بدهی. مهم این است که بتوانی در برابر این وسوسه‌ها مقاومت کنی و سعی کنی از از زمانی که برای استراحت و تفریح اختصاص داده‌ای نهایت استفاده را ببری.
- وقت‌های آزادت را به‌‌عنوان پاداش کار در نظر بگیر.
- از وقت آزاد خودت برای گرفتن انرژی بیشتر استفاده کن. برای مثال سعی کن کمی بخوابی، بیرون بروی یا یوگا انجام بدهی تا آرامش پیدا کنی و بعد با قدرت بیشتر دوباره به کار خودت برگردی.
- حتماً از خانه بیرون برو. از زمان آزاد خودت برای بیرون‌‌رفتن و دور‌شدن از فضای درس و مطالعه استفاده کن.^{[۱۱]
  X
  منبع تحقیقات}
2
هنگام مطالعه زمان‌های کوتاهی را به استراحت‌کردن اختصاص بده. بین بازه‌های زمانی مطالعه، یک استراحت کوتاه داشته باش. البته این کار می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. یکی از نکته‌های مهم در برنامه‌ریزی این است که برنامه را دقیق دنبال کنی و بیشتر از زمانی که مشخص کرده‌ای استراحت نکنی. وقفه‌های طولانی و اضافی باعث می‌شوند در برنامه‌ تاخیر ایجاد شود و نتوانی در کارت موفق شوی.
- بین بازه‌های مشخص‌شده، ۵ تا ۱۰ دقیقه استراحت کن. زمان استراحت نباید بیشتر از ۵ تا ۱۰ دقیقه شود.
- یک یادآور تنظیم کن تا بعد از تمام‌شدن زمان استراحت زنگ بزند.
- از زمان استراحت خودت درست استفاده کن. از این فرصت برای گرفتن انرژی دوباره استفاده کن. ورزش کششی انجام بده، کمی قدم بزن، یک میان‌وعده‌ی کوچک بخور یا با گوش‌دادن به موسیقی به خودت انرژی بده.
- از چیز‌هایی که حواست را پرت می‌کنند و می‌توانند باعث ایجاد وقفه‌ی طولانی شوند، جلوگیری کن.^{[۱۲]
  X
  منبع تحقیقات}
3
به‌ برنامه‌ات پایبند باش.یک قانون بی‌قید‌و‌شرط برای عملی‌شدن برنامه‌هایت این است که باید به آن‌ها پایبند باشی. اگر قرار نیست به برنامه‌ات پایبند باشی، برنامه‌ریزی‌کردن هیچ فایده‌ای ندارد.
- سعی کن به‌طور منظم (ترجیحاً روزانه) تقویم و برنامه‌هایت را بررسی کنی. این کار کمک می‌کند در دام "ندیدم، یادم نبود" نیفتی.
- وقتی‌ یک روال برای خودت ایجاد کردی، ذهنت شروع به ارتباط‌دادن بعضی از کار‌ها با هم می‌کند؛ مثلاً باز‌کردن یک کتاب یا نشستن پشت میز‌تحریر را به درس‌خواندن ارتباط می‌دهد.^{[۱۳]
  X
  منبع تحقیقات}
- یادآور یا تایمر تنظیم کن تا زمان شروع و پایان هر بازه‌ی مطالعه را هشدار بدهد. این کار باعث می‌شود راحت‌تر بتوانی به برنامه‌ات پایبند باشی.
4
درباره‌ی برنامه‌ات به‌دیگران بگو. بعضی وقت‌ها رعایت برنامه‌ها به این علت سخت می‌شود که اطرافیان تو را از هدفی که داری منحرف می‌کنند. این اتفاق ناخواسته رخ می‌دهد و علت آن هم این است که آن‌ها دوست دارند وقت خودشان را با تو بگذارنند. برای پیشگیری از این مسئله، درباره‌ی برنامه‌ات به آن‌ها بگو. در این صورت اگر آن‌ها بخواهند کاری انجام بدهند، بر اساس برنامه‌ی تو پیش می‌روند.
- یک نسخه از برنامه‌ات را روی یخچال بچسبان تا همه‌ی خانواده بتوانند آن را ببینند.
- برنامه‌ات را برای دوستانت بفرست تا وقت‌های آزاد تو را بدانند.
- اگر کسی برنامه‌ای تنظیم کرد که با برنامه‌‌ی تو تداخل دارد، از او خواهش کن برنامه‌اش را به زمان دیگری موکول کند. ^{[۱۴]
  X
  منبع تحقیقات}

نکات

وقتی کاری را تمام می‌کنی یا طبق برنامه جلو می‌روی، به‌خودت یک جایزه‌‌ی کوچک بده.
با‌‌ خودت صادق باش و وظایفی را برای خودت تعیین کن که از پس آن‌ها بر می‌آیی.
همیشه بیشترین تلاش خودت را بکن و روی کار‌هایی که باید انجام بدهی تمرکز کن.
سعی کن کار‌هایت را عقب نیندازی. همچنین می‌توانی از وقت‌های آزاد خودت برای خواندن یک کتاب لذت ببری. کتاب‌خواندن یک عادت مفید است که هم سرگر‌م‌کننده است و هم باعث می‌شود دایره‌ی لغاتت گسترده‌تر شود.